Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się wchodzeniem w szereg relacji prawnych, które z kolei skutkują powstawaniem roszczeń (np. roszczeń o zapłatę za fakturę za sprzedany towar czy wykonaną usługę lub wykonane dzieło). Roszczenia takie nie mogą być dochodzone w nieskończoność, lecz podlegają przedawnieniu. Większość przedsiębiorców zapewne wie, że okres przedawnienia roszczeń z działalności gospodarczej wynosi 3 lata. Ale czy na pewno i czy wszystkich? Zapraszam do lektury.
Zgodnie z art. 118 kodeksu cywilnego roszczenia związane z działalnością gospodarczą ulegają przedawnieniu z upływem lat 3. Co istotne, od lipca 2018 r. koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata (patrz art. 118 zd. 2 kc).
Wskazać należy, iż powyżej przytoczony art. 118 kc reguluje ogólny termin przedawnienia roszczeń, jednakże termin ten ulega skróceniu często przez przepisy szczególne dotyczące poszczególnych umów.
Przykładem takiej regulacji jest art. 554 kc, dotyczący umowy sprzedaży, zgodnie z którym roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem lat dwóch.
Ponadto, zgodnie z art. 751 kc, dotyczącym umowy zlecenia, z upływem lat dwóch przedawniają się: 1) roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom;
2) roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone.
Co istotne, norma prawna zawarta w art. 751 kc na mocy art. 750 kc jest stosowana również do umowy o świadczenie usług (tak w: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 grudnia 2018 r. sygn. akt: VII AGa 436/18; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku V ACa 589/19).
W tym miejscu warto także wspomnieć o przepisie art. 646 kc, dotyczącym umowy o dzieło, zgodnie z którym Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
Powyższe wskazanie przepisów szczególnych, skracających ogólny termin przedawnienia roszczeń z działalności gospodarczej, nie ma charakteru wyczerpującego.
r. pr. Karol Kłosowski
